Ondernemers(waan)zin

Deze keer in het fotoboek wat kiekjes van uitstapjes naar zee, de voor en na foto’s van de inrichting van ons appartement in Rabat Sale en wat foto’s van het uitzicht dat we daarvandaan hebben. Het huis is nu voorzien van alle gemakken en heeft een warme Arabische uitstraling. Alleen de tapijten moeten nog worden aangepast aan de nieuwe inrichting en de deuren krijgen nog een likje verf.

Het plaatsen van het sierhekwerk heeft heel wat moeite gekost. Het is een van de vele voorbeelden hoe zwaar het is om een, schijnbaar eenvoudige bestelling gedaan te krijgen. Dat dit hekwerk uiteindelijk geplaatst is is geheel te danken aan het uithoudingsvermogen en de doortastendheid die M’barek ten toon heeft gespreid tijdens het proces van totstandkoming van dit staaltje Marokkaans handwerk.
Allereerst zijn we op zoek gegaan naar een smid in de buurt omdat Mbarek er van overtuigd was dat je beter kon handelen met ondernemers uit je eigen buurt: "het is hier belangrijk is dat je de mensen waarmee je zaken doet kent”. De beste smid kwam diezelfde dag nog het werk opmeten en beloofde (na onze vooruitbetaling van de materiaalkosten) om een week later op te leveren en te plaatsen. Niets was minder waar. Een week later was het namelijk L’hid (het grote offerfeest) en zijn werknemers hadden vrijaf genomen waardoor het werk niet klaar was. We gaven hem nog een week respijt. Weer langs gegaan om te zien hoe de zaken ervoor stonden. Status: materialen waren nog niet ingekocht en dus was er totaal nog geen hand gelegd aan ons sierhekwerk. Aangegeven dat het niet erg was en dat we volgende week graag zouden zien dat het werk wel is afgerond. Vervolgens zijn we zelf drie weken vakantie gaan vieren. Daarna weer bij de smid langs gegaan in de veronderstelling dat het werk nu echt wel klaar zou zijn. Maar helaas, NOT! Op dit punt aangekomen komt de voorkennis van Mbarek (om in de eigen buurt te handelen) om de hoek kijken. Terwijl een handje vol nieuwe klanten zich bij de smid aandiende heeft Mbarek in niet mis te verstane bewoording aan deze mensen duidelijk gemaakt dat deze ondernemer wel geld aan neemt maar zijn afspraken niet nakomt. En dus een leugenaar is. Geen goede reclame. Er ontstond een opstootje voor de deur bij de smid en deze kreeg het een beetje benauwd omdat hij op deze manier wel heel veel negatieve aandacht naar zich toe trok.. Nog een keer beloofde de beste man dat hij in drie dagen tijd het beloofde werk voor ons zou verrichten. Natuurlijk was het toen nog lang niet af niet af maar…..hij was al wel een eind gevorderd. Nogmaals beloofde de man dat hij na het weekend klaar zou zijn en de boel bij ons kon komen plaatsen. En…hij was er. Helaas was een kant helemaal in orde maar het tweede hek bleek te klein. Een onderdeel van het geheel ging dus weer ging weer terug naar de smids om de volgende dag verbreed terug te keren in ons huis. De installatie van dat laatste hek heeft vervolgens een halve dag in beslag genomen. Toen bepaalde plekken nog met verf een beetje bijgewerkt moesten worden kwam Mbarek er met zijn controlerend oog achter dat de verf zo ver verdund was dat het schilderwerk geen zoden aan de dijk zette. Smid dus weer op pad gestuurd om met goede verf terug te komen. Zo gezegd zo gedaan. Rond een uur of zes was de klus naar aller tevredenheid afgerond.
Wel moet even gezegd worden dat de smid toegegeven heeft niet goed gehandeld te hebben en hiervoor meerdere malen zijn excuses heeft aangeboden. Bij het afscheid vroeg hij of we alsjeblieft een volgende keer toch weer bij hem aan wilde kloppen om te bewijzen dat het ook goed kan gaan.

Wat vertelt dit verhaal:
1) Afspraken zijn wederom rekbaar in tijd
2) Een ondernemer kan pas leveren als hij zijn materiaalkosten vooraf betaald heeft gekregen. Het risico dat een klant niet meer komt opdagen na aanschaf van het ruwe materiaal is te hoog. Ondernemers hebben hier maar weinig liquiditeit / investeringsvermogen of te weinig vertrouwen in de klant.
3) Je kunt iemand niet rechtreeks vertellen je je afspraken niet na kunt komen, je verzint liever een smoes wanneer je klant langs komt om te zien hoever je met het werk bent gevorderd.
4) Veel ondernemers werken volgens bovengenoemde principes
5) Hou de ondernemer scherp en betaal nooit meer dan 30% van de klus aan. Indien materiaal kosten hoger zijn dan deze 30%, per week beetje bij beetje benodigde materiaalkosten bijbetalen.
6) Last but not least …. de mensen hier zijn instaat mooi typisch Marokkaans handwerk op te leveren wat gelukkig weer veel goed maakt

Om wat balans in bovenstaand relaas aan te brengen wil ik jullie ook nog even vertellen over de ondernemerszin van de kleine conciërge (1.60m) van onze buren;
Abdelrahman werkt van vroeg in de ochtend tot laat in de avond, om rond 22:00 uur door de nachtwaker te worden afgelost. Hij maakt schoon & houdt zicht op wie het gebouw in en uit gaan etc. etc. Hij verdient hiermee een slordige 1400 DH (130 Euro!!) per maand. Tussen de bedrijven door heeft hij wel eens wat tijd over en, omdat hij wel wat extra dirhams kan gebruiken, houdt hij ons reilen en zeilen goed in de gaten. En dus staat hij altijd klaar om onze garage deuren te openen en te sluiten, butagas flessen te halen & brengen, de ruimte voor onze garagedeur vrij te houden van geparkeerde auto’s en onze auto te wassen tot hij weer blinkt. Ook sleept hij met veel liefde en doorzettingsvermogen regelmatig onze zware wekelijkse boodschappen naar de derde verdieping. Daarnaast staat hij niet alleen voor ons klaar maar ook voor zij die ons bezoeken. Menig zware koffer is door dit kleine maar o zo taaie mannetje naar boven gebracht. Vandaag nog moest een lekke band van de Landrover worden gerepareerd. Hij stond alweer meteen paraat om deze onder de auto vandaan te halen en richting garage te rollen. Verder voorziet Abdelrahman ons van de buurtinfo zodat wij, die wel in deze buurt wonen maar nog niet geïntegreerd zijn, op de hoogte blijven van wat zich hier zoal afspeelt. Aan deze man kan menig ondernemer in Marokko een voorbeeld nemen.

We hopen dat onze verhalen tot de verbeelding spreken en jullie wat dichter bij onze praktijk van alle dag brengen. Het is namelijk best een uitdaging om alles wat we zien, horen en meemaken in woorden te vangen. Er komt zoveel op ons af!

Veel liefs, Mbarek, Brunia, Matisse en Maylin